Wydawca treści
Rezerwaty przyrody
Co to jest rezerwat? Według defincji ustawowej brzmi on następująco: "Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi..."
Rezerwaty przyrody
Na terenie Nadleśnictwa Piwniczna znajduje się siedem rezerwatów przyrody.
Hajnik. Utworzony zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 21 maja 1974 r w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 20, poz. 121). Leży u zbiegu dwóch potoków płynących głębokimi wąwozami. Osobliwością jest fragment czystej jedliny naturalnego pochodzenia, w wieku 130-180 lat. Pojedyncze jodły osiągają tu 110-115 cm pierśnicy i do 40 m wysokości. Dominującym zespołem jest buczyna karpacka Denario glandulosae-Fagetum, z mieszanym drzewostanem jodłowo-bukowym z przewagą buka w niższej warstwie. Zespół jedlin - Galio-Abietetum zajmuje mniejszą częśd rezerwatu. Runo jest bardzo gęste, wysokie, mocno zróżnicowane pod względem gatunkowym (bogate). Najwięcej jest wietlicy samiczej oraz jeżyny gruczołowatej. Występują tu wszystkie gatunki typowe dla lasów bukowych tego zespołu, a więc: żywce - gruczoło-waty i cebulkowy, żywokost - sercowaty i bulwiasty i paprotniki.
Las lipowy Obrożyska. Powstał w 1919 roku na powierzchni ok. 20 ha, ponownie zatwierdzony zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 375 z dnia 24 grudnia 1957 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 6, poz. 35 z 1958 r.). Powiększony do obecnej powierzchni Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 4 lutego 1983 r. zmieniającym zarządzenie w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 5, poz. 35 z 1983 r.). Ochroną ścisłą objęto fragment lasu liściastego ze znaczną przewagą lipy drobnolistnej. Położony jest w strefie przejściowej od piętra pogórza do regla dolnego. Dominujące zbiorowiska to karpacki grąd lipowy (Tilio-Carpinetum) w dwóch wariantach: ubogim z mchem płonnikiem (Tilia cordata - Polytrichum attenu-atum) i żyznym z gwiazdnicą wielkokwiatową (Tilia cordata - Stellaria holostea) oraz buczyna karpacka (Fagetum carpaticum). W niższych fragmentach rezerwatu występują płaty zespołu olszyny karpackiej (Alnetum incanae), a na dnie dolinki zbiorowisko łąkowe z rzędu Arrhenatheretalia. Drzewo-stany rezerwatu budują lipa drobnolistna, grab, jodła, buk, świerk, jawor i modrzew.
Żebracze. Utworzony zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 grudnia 1995 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 5, poz. 63 z 1996 r.). Zajmuje strome stoki południowo-zachodniego grzbietu Wielkiej Bukowej (1104). Zachodnia granica rezerwatu opiera się o drogę prowadzącą ze Szczawnika do schroniska „Bacówka nad Wierchomlą". Rezerwat położony jest na wysokości 697-1010 m n.p.m. Dominują drzewostany bukowo-jodłowe. Największą powierzchnię zajmuje zespół żyznej buczyny karpackiej (Dentario glandulo-sae-Fagetum) w czterech wariantach: typowy, wariant wietlicowo-narecznicowy z wietlicą samiczą i narecznicą krótkoostną, wariant trzcinnikowy z trzcinnikiem leśnym oraz wariant z niecierpkiem pospolitym. Niewielką powierzchnię zajmuje również zespół kwaśnej buczyny (Luzulo nemorosae-Fagetum). Występuje tu wiele roślin chronionych, a między innymi: gnieźnik leśny, podkolan zielo-nawy, parzydło leśne, paprotnik kolczysty i miesięcznica trwała. Krajobrazowym walorem są liczne wychodnie skalne, jary źródliskowe i wąwozy.
Baniska. Założony w 1924 roku przez Adama hrabiego Stadnickiego. Umocowanie prawne nastąpiło zarządzeniem Ministra Leśnictwa z dnia 30 kwietnia 1955 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 49 poz. 484). Pierwotna powierzchnia rezerwatu wynosiła 17,69 ha. W 1983 roku został powiększony do 55,52 ha zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 4 lutego 1983 r. zmieniającym zarządzenie w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 5 poz. 35). Ponownie powiększony do 141,96 ha rozporządzeniem Wojewody Małopolskiego nr 16/07 dnia 14 listopada 2007 r. (Dz.U.Woj.Małopol. nr 852, poz. 5006). Obszar rezerwatu znajduje się częściowo w obrębie starego osuwiska. Dominują dwie formacje roślinne. Dolinkę potoku Baniska i stok północno-wschodni zajmuje buczyna karpacka (Denario glandulosae-Fagetum) na glebach brunat-nych. Drzewostany tworzy tu buk z dużym udziałem jodły i jawora oraz niewielkim świerka. Wiek drzewostanu waha się od 60 do 180 lat przy czym niektóre okazy mogą osiągać wiek ponad 200 lat. Jodły i buki osiągają tu okazałe rozmiary. Kwaśna buczyna górska (Luzulo nemorosae-Fegetum) rozwinęła się na glebach skrytobielicowych i pokrywa grzbiety gór i stok północno-zachodni. Drzewostany charakteryzują się dużym udziałem świerka, zacznie mniejszym jodły oraz grupowym występowaniem brzozy. Runo jest ubogie i mało zróżnicowane. Z roślin chronionych występuje tu paprotka zwyczajna i wroniec widlasty.
Lembarczek. Utworzony zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 11 kwietnia 1985 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 7, poz. 60). Zajmuje mocno zróżnicowane morfologicznie, północne stoki masywu Lembarczka. Dominującym zespołem (niemal na całej powierzchni rezerwatu) jest buczyna karpacka (Dentario glandulosae – Fagetum) zróżnicowana na dwa podzespoły: Dentario glandulosae – Fagetum corydaletosum zajmujący miejsca żyźniejsze w zagłębieniach oraz Dentario glandulosae – Fagetum typicum – przywiązany do nieco uboższych gleb występujących głównie na wypukłych formach terenu. Drzewostan buduje buk i jodła, miejscami występuje także jawor.
Wierchomla. Rezerwat utworzony na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 22 kwietnia 1983 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 16, poz. 91). Teren rezerwatu zajmującego stoki i przyszczytowe partie pod Pustą Wielką pokrywają liczne wychodnie skalne zbudowane z piaskowców i zlepieńców. Niezbyt gęste piętro górne drzewostanu tworzą głównie buk z jodłą w wieku dochodzącym do 170 - 180 lat (w przypadku pojedynczych okazów). Miejscami rośnie znacznie młodszy świerk. Wiele starych drzew (głównie jodeł) obumarło i powaliło się bądź stoją służąc ptakom jako drzewa dziuplaste. W spodzie drzewostanu gęsto rozwija się młode pokolenie pokrywając niemal połowę powierzchni. Dominujący zespół buczyny karpackiej (Denario glandulosae-Fagetum) jest zróżnicowany na dwa warianty - żyzny i uboższy.
Okopy Konfederackie. Niewielki historyczno-krajobrazowy rezerwat utworzony zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 08 lipca 1963 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 59, poz. 304) Leży na krańcach Beskidu Sądeckiego, w pobliżu Przełęczy Tylickiej, na stokach góry Jawor. Osobliwością rezerwatu są dość wyraźnie zachowane ślady okopów konfederackich z lat 1769-1770. Teren rezerwatu otaczają rozległe polany porośnięte jałowcem. Obok rezerwatu stoi potężny blok skalny z wmurowaną tablicą upamiętniającą zdarzenia zaszłe tu przed ponad dwoma wiekami.
Najnowsze aktualności
Realizacja projektów współfinansowanych z POLIŚ
Realizacja projektów współfinansowanych z POLIŚ
Przepust drogowy oraz bród w Leśnictwie Roztoka Mała. Fot. Andrzej Myśliwiec
Zbiornik retencyjny - Uroczysko Młodów w Leśnictwie Roztoka Mała. Fot. Andrzej Myśliwiec
Zabudowa kaszycowa. Fot. Andrzej Myśliwiec
Zabudowa kamienna na potoku Łomniczanka. Fot. Edward Miejski
Zabudowa kamienna na potoku Szczawnik. Fot. Edward Miejski
Zabudowa na potoku Wierchomlanka (1). Fot. Edward Miejski
Zabudowa na potoku Wierchomlanka (2). Fot. Edward Miejski
Zabudowa na potoku Wierchomlanka (3). Fot. Edward Miejski
Tytuł projektu:
Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich – kontynuacja (MRG3)
Podmioty realizujące projekt:
- Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe reprezentowane przez CKPŚ
- 42 nadleśnictwa z terenu RDLP Kraków, RDLP Katowice, RDLP Wrocław, RDLP Krosno
- Partnerzy projektu: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Centrum Ochrony Mokradeł
https://www.ckpsadaptacja-na-terenach-gorskich-kontynuacja
Okres realizacji: 2024-2028
Cel główny projektu:
Wzmocnienie odporności górskich ekosystemów leśnych na zagrożenia związane ze zmianami klimatu poprzez realizację do końca 2028 r. kompleksowych działań retencyjnych i przeciwerozyjnych ukierunkowanych na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków naturalnych zjawisk/procesów klimatycznych takich jak susze i pożary, powodzie i podtopienia, intensywne lub długotrwałe opady atmosferyczne, ekstremalne przepływy wód w korytach, spływy powierzchniowe, niszczące działanie wód wezbraniowych.
Cele szczegółowe:
- Rozwój systemów małej retencji poprzez wykonanie obiektów i kompleksowych zadań gromadzących wodę do końca 2028 r.
- Rozwój systemów związanych z przeciwdziałaniem zbyt intensywnym spływom powodującym nadmierną erozję wodną na terenach górskich poprzez wykonanie obiektów do końca 2028 r.
W Projekcie wyznaczono również dodatkowe cele związane z działaniami edukacyjnymi oraz monitoringiem tj.:
- Wzrost wiedzy nt. wpływu małej retencji wodnej na środowisko poprzez opracowanie metodologii oceny wpływu na podstawie monitoringu środowiska wybranych zadań do 2028 r.
- Zwiększenie efektywności działań w zakresie adaptacji do zmian klimatu poprzez opracowanie dobrych praktyk realizacji działań retencyjnych do końca roku 2028.
- Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez realizację wydarzeń edukacyjnych dla min. 500 uczestników do końca 2028 r.
Planowane działania:
W ramach projektu będą realizowane inwestycje łączące przyjazne środowisku metody techniczne i biotechniczne, m.in. związane z:
- budową, przebudową lub odbudową zbiorników małej retencji i zbiorników suchych;
- budową, przebudową lub odbudową małych urządzeń piętrzących (zastawki, małe progi, przetamowania) na kanałach i rowach w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych, przywracania funkcji obszarów mokradłowych i ich ochrony oraz odtwarzanie terenów zalewowych;
- budową, przebudową lub odbudową niedostosowanych do wód wezbraniowych obiektów hydrotechnicznych (mostów, przepustów, brodów);
- zabudową przeciwerozyjną dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczeniem obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami (m.in. wodospusty, płotki drewniane, dylowanki, kaszyce, narzut kamienny).
Projekt stanowi kontynuację działań realizowanych przez Lasy Państwowe w ramach projektów współfinansowanych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 i 2014-2020.
Planowane rezultaty projektu:
W projekcie planuje się wykonanie łącznie 628 sztuk obiektów i kompleksowych zadań (wskaźnik produktu), osiągnięcie pojemności obiektów małej retencji o wartości 358 tys. m3 (wskaźnik produktu) oraz osiągnięcie objętości obiektów małej retencji w wartości 280 tys. m3 (wskaźnik rezultatu).
Planowana wartość projektu:
- Całkowity koszt realizacji projektu: 302 880 000 zł
- Kwota wydatków kwalifikowalnych: 239 200 000 zł
- Kwota dofinansowania z UE: 190 666 320 zł
W Nadleśnictwie Piwniczna projekt MRG3 obejmuje rozbiórkę i budowę obiektów mostowych niedostosowanych do ilości przepływającej wody, na obiekty o większym świetle w leśnictwach:
- Szczawnik (1szt.)
- Runek (1 szt.)
- Łomnica (1szt.)
- Roztoka, Mała (3 szt.)
- Roztoka Wielka (2 szt.)
Tytuł projektu:
Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe
https://www.ckps.lasy.gov.pl/ochrona-gatunkow-i-siedlisk
Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.4 Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna.
Okres realizacji: 2017-2023
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)
Cel projektu: poprawa stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, występujących na obszarach Natura 2000, leżących na gruntach zarządzanych przez Lasy Państwowe.
Cele szczegółowe: polepszenie lub przywrócenie właściwych warunków siedliskowych, zabezpieczenie ostoi występowania i miejsc rozrodu populacji zagrożonych gatunków oraz redukcja zagrożeń, ograniczenie rozprzestrzeniania się obcych gatunków inwazyjnych.
Zakres projektu obejmował wykonywanie działań – najlepszych praktyk w ochronie gatunków i siedlisk, zgodnie z zapisami planów zadań ochronnych, planów ochrony oraz planów urządzenia lasu sporządzonych dla obszarów Natura 2000.
Katalog wykonanych prac:
- dostosowanie składu gatunkowego do potrzeb gatunku lub siedliska,
- zabiegi czynnej ochrony siedlisk (w tym np. ekstensywne użytkowanie kośne lub kośno-pastwiskowe łąk, budowa zastawek, przegród, blokowanie rowów melioracyjnych w celu utrzymania określonego uwilgotnienia),
- zabiegi czynnej ochrony gatunków (w tym: wieszanie budek lęgowych, budowa platform lęgowych, zabezpieczanie miejsc rozrodu, lęgowisk, zimowisk, sadzenie roślin żywicielskich dla motyli i in.),
- zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych (np. czeremchy amerykańskiej, rdestowców),
- monitorowanie występowania gatunków chronionych,
- kanalizacja ruchu turystycznego (np. tworzenie i wyposażenie ścieżek edukacyjnych, tras nordic walking),
- ograniczenie drapieżnictwa (duże zagrożenie dla chronionych gatunków ptaków stanowią drapieżniki, których presję ograniczano w różny sposób, np. przez odstrzał, odłów i wywiezienie w dalsze rejony, zastosowanie odstraszających preparatów).
Liczba obszarów Natura 2000, na których były prowadzone działania: 117
Liczba RDLP realizujących projekt: 16
Liczba nadleśnictw realizujących projekt: 114
Efekty projektu
Najistotniejszym rezultatem projektu była powierzchnia siedlisk, których stan ochrony został poprawiony bądź wzmocniony poprzez przeprowadzone działania ochrony czynnej.
- powierzchnia siedlisk wspieranych w zakresie uzyskania lepszego statusu ochrony (CI): 14 893 ha
- liczba typów siedlisk objętych działaniami ochronnymi: 30 szt.
- liczba gatunków objętych działaniami ochronnymi: 32 szt.
Wartość projektu:
Całkowity koszt realizacji projektu: 30 305 005,14 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 23 379 179,85 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 19 872 302,87 zł
się blisko 30% ujęć tychże wód spośród wszystkich odkrytych w Polsce.
Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych realizowany był przez Nadleśnictwo Piwniczna na obszarze Natura 2000, w PLH120019 - Ostoja Popradzka - rezerwat "Las Lipowy Obrożyska”.
W ramach projektu realizowane były zadania:
- nr 4: Zwalczanie gatunków inwazyjnych mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się gatunku obcego - niecierpka drobnokwiatowego z osobników występujących w rezerwacie poprzez wyrywanie okazów tej rośliny, tj. gatunku inwazyjnego przed okresem kwitnienia na wytypowanej powierzchni 0,20 ha. Zwalczanie będzie obejmować wyrwanie roślin przed okresem kwitnienia, zebranie roślin w szczelne worki i utylizację poza obszarem rezerwatu.
Wartość wykonanego zadania wyniosła 7860,00 złotych netto.
- nr 5: Dostosowanie składu gatunkowego do potrzeb gatunku lub siedliska mające na celu wykonanie zabiegu w strefie ochrony czynnej polegającego na wykonaniu cięć niskiej intensywności w oddz. 104d i 105 k na łącznej powierzchni 6,46 ha mającego na celu regulację składu gatunkowego drzewostanu niezgodnego
z siedliskiem oraz poprawę warunków wzrostu podrostom Lp, Gb i innym gatunkom grądowym. Surowiec drzewny będzie w większości pozostawiony do mineralizacji
w miejscu ścięcia Część surowca uzyskanego w trakcie cięć zostanie wykorzystana do tworzenia naturalnych barier na przebiegu dzikich ścieżek (na granicach rezerwatu), o czym jest mowa w PO. Zakres prac: ścinka drzew wyznaczonych
do wycinki w uzgodnieniu z RDOŚ, część drzew o rozbudowanych koronach będzie wymagała zredukowania korony przed ścinką, odsłonięcie - uwolnienie podrostów lipy i graba wraz ze składaniem gałęzi i drewna w sterty.
Wartość wykonanego zadania wyniosła 50600,00 złotych netto.
