Wydawca treści
Pomniki przyrody
Pomnikami przyrody są to pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz oznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie..."
Po raz pierwszy do literatury naukowej i praktyki pojecie "pomnik przyrody" wprowadził niemiecki przyrodnik i geograf baron Aleksander von Humboldt (1769-1859). Początkowo określenie "pomnik przyrody" odnosiło się do starych i okazałych drzew, z czasem jednak zostało rozciągnięte na parki, aleje i zabytki przyrody nieożywionej. Ochronie najstarszych drzew-pomników zaczęto poświęcać więcej uwagi na przełomie XIX i XX stulecia, kiedy to powstała nowoczesna ochrona przyrody, jednak już król Władysław Jagiełło wydał w 1423 roku edykt o potrzebie ochrony cisów.
Na gruntach Nadleśnictwa Piwniczna znajduje się 8 pomników przyrody. Natomiast w zasięgu terytorialnym znajduje się kolejne 43 pomniki.
Poniżej wyszczególnienie pomników przyrody znajdujących się na gruntach nadleśnictwa.
- "Uroczysko Szczawnik" (Leśnictwo Szczawnik, oddz. 3f) - powierzchniowy pomnik przyrody, drzewostan jodłowo-bukowy na powierzchni 8,21 ha,
- Staw infiltracyjny "Wierchomla" (Leśnictwo Wierchomla, oddz. 89b) - powierzchniowy pomnik przyrody (pow. 1,99 ha), część pomnika przyrody na gruntach innej własności,
- Dwa stanowiska stanowiska języcznika zwyczajnego (Leśnictwo Roztoka Wielka, oddz. 149i) - powierzchnia 2 x 1 ha,
- "Głęboki Jar" (Leśnictwo Rzyczanów, cz. oddz. 123a,b, 124d,g, 130a,d) - obiekt geomorfologiczny, wąwóz z fragmentem potoku Rzyczanowskiego z otaczającym drzewostanem. Powierzchnia 7 ha,
- Źródło wody mineralnej "Rogasie" (Leśnictwo Roztoka Wielka, oddz. 171d) - zboczowe źródło siarczkowej wody mineralnej,
- Skałki piaskowcowe "Pusta Wielka I" (Leśnictwo Zubrzyk, oddz. 91g) - naturalne formy skalne w postaci progów i niewielkich ambon w otoczeniu lasu zbliżonego do naturalnego. Powierzchnia 3 ha,
- Skałki piaskowcowe "Pusta Wielka II" (Leśnictwo Zubrzyk, oddz. 91f) - grzebień skalny, wychodnie, uskoki wraz z drzewostanem o cechach lasu naturalnego. Powierzchnia 5 ha.
- Lipa szerokolistna, Leśnictwo Rzyczanów, oddz. 124c, drzewo pomnikowe.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Obiekty edukacyjne
Obiekty edukacyjne
W ramach prowadzonej edukacji leśnej zapraszamy do korzystania z obiektów edukacyjnych zlokalizowanych na terenie naszego nadleśnictwa. Każde z tych miejsc ma na celu rozbudzenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, uświadomienie współzależności między człowiekiem, społeczeństwem, a przyrodą ale także uświadomienie konieczności przestrzegania norm obowiązujących w lesie.
Obiekty nadleśnictwa służące do prowadzenia edukacji leśnej
Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Roztoce Ryterskiej
Nadleśnictwo Piwniczna w 2007 roku wyremontowało w Roztoce Ryterskiej, starą, zabytkową leśniczówkę, wybudowaną przez hrabiego Adama Stadnickiego w 1919 roku. Na parterze leśniczówki powstała sala multimedialna z możliwością prowadzenia zajęć edukacyjnych dla 40 osób. Natomiast w wyremontowanych budynkach gospodarczych powstała diorama „Puszcza Karpacka” oraz sala wystawowa. Rocznie ośrodek odwiedza ok. 4-5 tys. osób.
Park Ekologiczny Płazów i Gadów w Rytrze
Na powierzchni ponad 0,5 ha, Nadleśnictwo Piwniczna wykonało trzy zbiorniki wodne, m.in. w ramach programu „Małej retencji górskiej”, dzięki którym stworzono doskonałe warunki do bytowania i rozwoju naszych rodzimych gatunków płazów i gadów, takich jak: traszki (występują tutaj wszystkie 4 krajowe gatunki – pospolita, grzebieniasta, karpacka i górska), żaba trawna, ropucha szara, rzekotka drzewna, kumak górski czy zaskroniec. Wzdłuż zbiorników została wykonana ścieżka z tablicami informacyjno-edukacyjnymi, podest nad jednym ze zbiorników oraz wiata spoczynkowa.
Ścieżka przyrodnicza w rezerwacie „Las Lipowy Obrożyska”
Ścieżka dydaktyczna została wytyczona i wykonana w rezerwacie „Obrożyska” już 1996 roku. Ma długość ok. 3,5 km i wiedzie przez najpiękniejsze fragmenty grądu subkontynentalnego z lipą drobnolistną jako gatunkiem głównym. Niektóre z lip osiągają potężne rozmiary i wiek ponad 150 lat. Lipie towarzyszą graby, buki, jodły świerki i modrzewie. Bardzo bogate w roślinność jest tutaj runo leśne, obfitujące w rzadko spotykane gatunki jak lilia złotogłów, podkolan biały i zielonawy, gnieźnik leśny czy kokoryczka wielokwiatowa.
Ścieżka ornitologiczna „Łopata Polska”
Trasa ścieżki wiedzie wzdłuż malowniczo meandrującej na tym odcinku, rzeki Poprad. Ścieżka w formie pętli ma długości ok. 2 km, jest wyposażona w tablice informacyjno-edukacyjne prezentujące bogactwo miejscowej, beskidzkiej awifauny.
Ścieżka przyrodnicza „Rogasiowy Szlak”
Ścieżka dydaktyczna z dwoma wariantami przemarszu – dłuższym i krótszym. Nazwa nawiązuje do opowiadania Marii Kownackiej „Rogaś z Doliny Roztoki” opartej na wydarzeniach, które miały miejsce w Rytrze. Na ścieżce znajduje się 14 przystanków zaopatrzonych w tablice informacyjne. Ścieżka daje możliwość zapoznania się z formami ochrony przyrody, chronionymi gatunkami roślin i zwierząt, źródłami wód mineralnych i zbiorowiskami roślinnymi. Trasa ścieżki wiedzie poprzez wszystkie piętra roślinności w Beskidach od wysokości 450 m do ponad 900 m n.p.m., fragmentami przechodząc przez rezerwat Baniska.
Ścieżka dydaktyczna „Łomnickie Uroczyska”
Usytuowana jest na terenie Leśnictwa Łomnica. Trasa ścieżki zaczyna się na placu turystyczno-edukacyjnym przy leśniczówce w Łomnicy i biegnie przez drzewostan nasienny, szkółkę leśną a następnie drogą dolinową wzdłuż potoku Łomniczanka Całkowita długość trasy wynosi 3,5 km. Na ścieżce znajduje się 9 tematycznych przystanków. Dowiedzieć się z nich można o nasiennictwie leśnym, retencyjności lasu, odnowieniu naturalnym, martwym drewnie, budowie geologicznej Beskidów czy roślinności na podmokłej górskiej łące.
Wieża widokowa na szczycie Radziejowej
Wieża widokowa została wybudowana i oddana do użytku w 2020 roku. Konstrukcja wieży jest drewniana z metalowymi, ażurowymi stopniami oraz podestami. Obecny obiekt powstał na miejscu wysłużonej już wieży z 2010 roku. Zainteresowanie wieżą na Radziejowej jest bardzo duże ze względu na niepowtarzalne panoramy na Tatry, Pieniny, Gorce oraz Beskid Sądecki i Dolinę Popradu. Wieża stoi na międzynarodowym czerwonym szlaku EB. Stąd do schroniska PTTK na Przehybie jest niespełna godzina marszu. Nowa wieża została wybudowana według nowego projektu i jest blisko dwa metry wyższa od wcześniejszej wieży.
Plac edukacyjno-rekreacyjny w Leśnictwie Łomnica
Plac edukacyjno-turystyczny został wybudowany przez Nadleśnictwo Piwniczna na miejscu starego pola biwakowego. Powstały: duża drewniana wiata z ławami i stołami, wiata z paleniskiem, grillem i miejscem składowania opału, miejsce na ognisko z ławeczkami, plac zabaw (kombajn) dla najmłodszych, zainstalowano 9 tablic interaktywnych o tematyce przyrodniczej i leśnej. Ponadto została doprowadzona bieżąca woda, postawiona toaleta oraz doprowadzona instalacja elektryczna. Turyści indywidualni mogą korzystać z drewna dostępnego na miejscu. Grupy zorganizowane powinny ustalić swój pobyt z leśniczym leśnictwa Wierchomla zgodnie z regulaminem.
Stanowisko języcznika zwyczajnego – punkt edukacyjny
Lasy Nadleśnictwa Piwniczna słyną z różnorodności gatunkowej roślin. Na terenie leśnictw Roztoka Mała i Wielka zostało oznaczonych w terenie kilka stanowisk rzadkiej paproci – języcznika zwyczajnego. Jedno ze stanowisk znajduje się bezpośrednio przy drodze dolinowej w Leśnictwie Roztoka Wielka, dzięki czemu dla turystów został wybudowany podest umożliwiający obserwację zbocza, na którym znajduje się zbiorowisko roślinne – zespół jaworzyny zboczowej z języcznikiem zwyczajnym.
Uroczysko „Głęboki Jar” – punkt edukacyjny
Punkt edukacyjny „Głęboki Jar” znajduje się na terenie Leśnictwa Rzyczanów. Jest to piękne i malownicze miejsce przełomu rzyczanowskiego potoku, którego wartki nurt wyrzeźbił głęboki jar, pełen zakrętów i wodospadów. Nad jarem znajduje się drewniana konstrukcja mostu. Obecna konstrukcja została wybudowana w 2010 roku, na wzór pierwszego w tym miejscu mostu z lat 20-tych XX wieku, wybudowanego przez hrabiego Adama Stadnickiego. Warto wspomnieć, że poziom mostu znajduje się na wysokości 11 m nad doliną potoku. Aktualnie ze względu na stan techniczny most jest zamknięty. Trwają prac przy uzyskaniu zezwolenia i odpowiednich środków celu odbudowy nowego mostu.
Wiaty turystyczno-edukacyjne
Nadleśnictwo Piwniczna, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom turystów i wczasowiczów odwiedzających Beskid Sądecki, wybudowało już 16 wiat drewnianych, dających możliwość schronienia się w trakcie wędrówki, przed trudnymi warunkami atmosferycznymi. Zostały one wybudowane w miejscach najczęściej uczęszczanych przez turystów, oraz wskazywanych wcześniej przez zainteresowanych. Na ścianach wiat są zainstalowane tablice edukacyjne o róznorakiej tematyce leśnej i przyrodniczej.
Miejsca te to:
- Leśnictwo Roztoka Wielka („Stary Kamieniołom”), przy drodze dolinowej na Halę Konieczna,
- Leśnictwo Roztoka Mała („Pod Pańską”), przy drodze dolinowej do kapliczki na Kramarce,
- Leśnictwo Wierchomla („Pod Hale”), przy drodze dolinowej na Łabowską Halę,
- Leśnictwo Runek („Pod Schroniskiem”), przy drodze stokowej na Schronisko PTTK „Bacówka nad Wierchomlą”,
- Leśnictwo Żegiestów przy leśniczówce, służy głównie jako wiata edukacyjna,
- Leśnictwo Wierchomla przy Schronisku PTTK na Łabowskiej Hali,
- Leśnictwo Łomnica – wiata edukacyjna i wiata z grillem na placu turystycznym,
- Leśnictwo Szczawnik („Betlejemka”), przy drodze dolinowej Szczawnik – Schronisko PTTK „Bacówka nad Wierchomlą”,
- Leśnictwo Rzyczanów („Żarnowiec”), przy szlaku na Schronisko „Cyrla”,
- Leśnictwo Roztoka Mała („Kramarka”) – zespół trzech wiat z paleniskiem na ogniska oraz grillem.
- Leśnictwo Roztoka Wielka – wiata w Parku Ekologicznym w Rytrze,
- Leśnictwo Roztoka Mała – wiata spoczynkowa oraz wiata z grillem na polu turystycznym z parkingiem leśnym, przy Ośrodku Edukacyjnym LKP w Roztoce Ryterskiej.